Η Φάρμα των Ζώων

της Ελένης Γιαννακούδη

Η Φάρμα των Ζώων είναι το προτελευταίο μυθιστόρημα του Τζορτζ Όργουελ (προηγείται 4 χρόνια του 1984 και κυκλοφόρησε το 1945). Αναφέρεται σε μία δυστοπική ιστορία κατά την οποία τα ζώα μιας φάρμας μη ανεχόμενα την σκληρή αντιμετώπιση του ανθρώπου-αφέντη επαναστατούν. Το μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου αναφέρεται στα τεκταινόμενα μετά την Επανάσταση και τη διαμόρφωση της κοινωνίας των ζώων της φάρμας κατά την ανεξαρτησία τους από τους ανθρώπους.

Πολιτικός συμβολισμός 

Το μυθιστόρημα έχει σαφώς πολιτική χροιά και μπορεί γενικά να θεωρηθεί αλληγορικό και συμβολικό της ανθρώπινης πολιτικής κοινωνίας.Η ιστορία των ζώων της φάρμας, τα οποία περιγράφονται συνοπτικά και κυρίως μέσω των βασικών στοιχείων του χαρακτήρα τους, ξεκινά σε ένα περιβάλλον όπου πολύς χρόνος έχει περάσει από τότε που θυμούνται ελευθερία. Η σκλαβιά κάτω από τον αφέντη κτηνοτρόφο Τζόουνς έχει γίνει συνήθειο. Τα περισσότερα ζώα είναι σε άγνοια καλύτερων ή χειρότερων ημερών και κάποια που καταλαβαίνουν έχουν αποκτήσει πεσιμιστική ή υποτακτική στάση. Ο Ολντ Μέιτζορ, ένα γουρούνι το οποίο είχε την τύχη να ζήσει περισσότερα χρόνια από άλλα ζώα και φτάνει προς το τέλος της ζωής του, νοιώθει πως πρέπει να ενεργήσει. Συγκεντρώνει τα ζώα και δίνειΑγγλίας») και κυρίως τα βάζει σε σκέψεις για το μέλλον επαναστατικές σκέψεις.
 έναν λόγο που γεμίζει τα ζώα περηφάνια, τους θυμίζει ένα επαναστατικό τραγούδι που είχαν ξεχάσει («Κτήνη της 

Τα γουρούνια είναι τα μεγάλα μυαλά της φάρμας. Κυρίως με την καθοδήγηση του Σνόουμπολ, ενός γενναίου γουρουνιού καταφέρνουν να φέρουν σε πέρας την Επανάσταση και η φάρμα είναι Ελεύθερη. Το πολιτικό σκηνικό που ακολουθεί είναι γενικά αισιόδοξο, χωρίς να λείπουν οι δυσκολίες, με τα γουρούνια σιγά-σιγά όμως να αποκτούν την κύρια εξουσία και τον έλεγχο της φάρμας. Σίγουρα όμως το κλίμα παραμένει θετικό.

Η μεγάλη ανατροπή έρχεται όταν ο κύριος πολιτικός αντίπαλος του Σνόουμπολ, ο Ναπολέων, ένα άλλο γουρούνι που σχεδόν πάντα διαφωνούσε με τον Σνόουμπολ - εκτός και αν το ερώτημα αναφερόταν στο γιατί τα γουρούνια να έχουν περισσότερη τροφή - καταφέρνει να ανατρέψει την κυβέρνηση της φάρμας και να εγκαθιδρύσει μονοκρατορία κάτω από το όνομά του. Μεγάλη βοήθεια, θα έλεγε κάποιος στρατιωτική, προσέφεραν διάφορα σκυλιά τα οποία είχε αναθρέψει από μικρά.

Η ιστορία εξελίσσεται με τον Ναπολέοντα να αποκτά όλο και περισσότερη εξουσία, να περιορίζει όλο και περισσότερες ελευθερίες που είχαν έρθει μετά την επανάσταση, να αναθεωρεί όλο και περισσότερους νόμους που είχαν καθιερώσει (σε μορφή 7 εντολών) και γενικά να κάνει την ζωή όλο και πιο αφόρητη για τα ζώα. Η προπαγάνδα (κυρίως μέσω των λόγων και δικαιολογιών του Σκουίλερ, ενός άλλου γουρουνιού) ήταν επίσης σε συνεχή χρήση για να κατευνάσει τις αμφιβολίες που κατά καιρούς εμφανίζονταν. Σημαντικός σταθμός σε αυτή του την πορεία αποτελεί η πώληση ενός αλόγου, του Μπόξερ, σε σφαγέα αλόγων όταν πια είχε αρρωστήσει. Ο Μπόξερ ήταν το εργατικότερο ζώο και το πιο πιστό στο Ναπολέοντα και την Επανάσταση (στην οποία μέχρι το τέλος, ή μέχρι λίγο πριν το τέλος ακόμα πίστευε).

Το αποκορύφωμα της κατρακύλας και το τέλος της ιστορίας έρχεται όταν τα ζώα παρακολουθούν μια κεκλεισμένων των θυρών συγκέντρωση των γουρουνιών με τους ανθρώπους-αφέντες των γειτονικών φαρμών (σύμβολα κρατών ή ενώσεων κρατών). Τα γουρούνια είχαν ήδη ξεκινήσει να περπατάνε στα δύο πόδια (κάτι το οποίο είχαν θεσπίσει ως «κακό» αλλά τελευταία αναθεώρησαν) και σύντομα είχαν έρθει σε συμφωνία με τους ανθρώπους. Τίποτα κακό δεν είχε γίνει τελικά στην Φάρμα των Ζώων· τα ζώα ήταν σκλαβωμένα όπως και παλιά. Μάλιστα τώρα είναι σκλαβωμένα και με τις τελευταίες μεθόδους· παράδειγμα για τις άλλες φάρμες. Ο Ναπολέων ανακηρύσσει ότι η Φάρμα των Ζώων θα λέγεται πια Φάρμα Μάνορ, όπως και παλαιότερα, στα χρόνια του Τζόουνς.

Τα ζώα που κρυφά παρακολουθούσαν το γεύμα κοίταξαν από γουρούνι σε άνθρωπο, από άνθρωπο σε γουρούνι και από γουρούνι σε άνθρωπο ξανά δε βρήκαν διαφορά.

Αναρωτιέμαι!!!! Μπορεί ο λιλιπούτειος Δαβίδ, ν’ ανατρέψει τον γιγαντοτεράστιο Γολιάθ!!!!!!

Γύρω από τους ίδιους δρόμους της ιστορίας μας γυροφέρνουμε, που είναι τόσο παλιοί όσο η ανθρώπινη ύπαρξη, καθώς κάνουμε κύκλους γύρω από τις ίδιες γειτονιές του κόσμου, του πόνου, του αβέβαιου και του παράλογου, ας συνειδητοποιήσουμε ένα πράγμα: η τρεμόσβηστη σπίθα της ψυχής μας θα σβήσει. Ας σβήσει όμως αξιοπρεπώς.